महाराष्ट्राचा ज्ञात इतिहासाचा कालखंड पाहिलात तर ह्या दीर्घ कालावधीत अनेक घराण्यांनी महाराष्ट्रावर राज्य केलं. त्यात सातवाहन साम्राज्य पासून अगदी बहमनी सल्तन्त पर्यंत सर्वांचा समावेश होतो. ह्या सर्व सत्ता मध्ये एक समांतर बाब अशी की ह्या सर्व सत्ता ह्या त्यांच्या उपनामाणे, कुळाने ओळखल्या गेल्या. मग त्या चालुक्य, यादव सारखे स्वदेशी असो वा आदिलशाह सारखे परकीय सर्वांच्या
पदांती पंचहजारी राऊतराव बाळोजी नाईक ढमाले शिवछत्रपतींच्या मृत्यू नंतर बादशाह औरंगजेब सर्वशक्तीनिशी दक्षिणेत उतरला व अडीच दशके यशेच्छ पायपीट करत दक्षिणेतच कायमचा गपगार झाला. परंतू ही अडीच दशके वर लिहलेल्या दोन ओळी सारखी पटकन निघून गेली नाही. ह्या काळात ह्या दक्षिणेच्या प्रदेशाला खूप काही भोगावे लागले. ह्या अडीच दशकात स्वराज्याचे दोन तरुण व खमके छत्रपती
शंभाजी महाराजांच्या अटके नंतर सिंहासन रीक्त न ठेवता महाराणी येसूबाईंनी राजाराम महाराजांना ९ फेब्रुवारी १६८९ रोजी सिंहासनावर बसवले. परंतू राजाराम महाराज सिंहासनावर शंभाजी महाराजांच्या बालपुत्राचा अधिकार मानत असल्याने व तो अज्ञान असल्याने त्यांनी केवळ स्वतःचे मंचकारोहन करून घेतले. पुढे आख्या मराठी मूलखास हादरवून टाकणारी छत्रपती शंभाजी महाराजांच्या क्रूर हत्येची बातमी ही रायगडावर आली. रायगडाचा वेढा
गडावर अडकून पडण्याचा व कलंतराने फितुरीचा ही संभाव्य धोका ओळखुन द्वितीय बाजीराव पेशवे ह्यांनी दौलतराव शिंदे ह्यांनी आपला इमानी सेवक व आशिरगड चा किल्लेदार यशवंत राव लाड ह्याच्या मार्फत आशिरगड च्या किल्यावर आसरा घेण्याचा दिलेला सल्ला अमान्य केला. व नाइलाजाने हतबल होत द्वितीय बाजीराव पेशव्यांनीछावणीतील आपल्याला शेवट पर्यंत साथ देणाऱ्या पुरंदरे व विंचूरकर ह्या इमानी
१८ मे १६८२ – जन्मदिवस स्वराज्य विस्तारक छत्रपती शाहू महाराजजयंती विशेष लेख १७०७ मध्ये औरंगजेब च्या मृत्यू नंतर व प्रदीर्घ संघर्षाची झळे सोसून आपले मूळ असलेल्या उत्तरेत म्हणजेच दिल्लीकडे निघालेल्या मोघल छावणीतून शाहू महाराज १८ वर्षांच्या कैदेतून मुक्त होत स्वराज्य कडे निघाले. दक्षिणेत आल्यावर शाहू महाराज टप्प्या टप्प्या ने पुढे सरकत होते. मार्गात त्यांना एक
१४ मे – संभाजी महाराज जयंती विशेष सध्या इतिहास वरून दोषारोप वारंवार होतात. आशा परिस्थितीत इतिहासाचा अभ्यास करण्यासाठी अस्सल साधन म्हणजे तत्कालीन पत्रे. तत्कालीन पत्रे ही त्या काळातील समबंधीत इतिहासाची , इतिहास पुरुषांची, त्यांच्या राज्यकारभारांच्या व्यवस्थेची दर्पण आहेत. मराठ्यांच्या इतिहासाचा अभ्यास करण्यासाठी ही समकालीन पत्रे हे मोलाचे साधन आहे. त्याचाच एक भाग म्हणून स्वराज्याची पारदर्शी
भर दिवाण – इ – खास मध्ये स्वराज्याच्या नरसिंहाने मराठ्यांच्या आत्मसन्मानाची स्वाभिमानाची सिंहगर्जना केली. ज्याने सारा मुघल दरबार देशी विदेशी वकिलांसह, दणाणून गेला. स्तब्ध झाला. दोन क्षुल्लक अधिकाऱ्यांकडून स्वागत, दरबारात आल्यावर ना कुठले बिरुद ना चर्चा. जयसिंहशी झालेल्या चर्चा मधून आपल्याला आशा प्रकारची वागणूक मिळेल अशी महाराजांची अपेक्षा न्हवती. महाराजांना जिथे उभे होते,तिथून बादशाह दिसत
मराठ्यांच्या इतिहासात असंख्य योद्धे धारातीर्थी पडले. काहींनी खुल्या मैदानात शत्रू समोर वीरमरण पत्करले. तर काहींना शत्रूच्या भ्याड हल्ल्यात प्राणास मुकावे लागले. मराठ्यांच्या इतिहासात आशा अनेक वीरांचे उल्लेख अपल्याला पानो पानी मिळतात. पण काही वीरांची म्हणावी तशी दखल इतिहासाने घेतलेली दिसत नाही. त्यातीलच एक अपरिचित मराठा म्हणजे ज्योतिबा शिंदे. दस्तुरखुद्द सुभेदार राणोजी शिंदे ह्यांचे पुत्र. मराठ्यांच्या
महाराष्ट्रास इतिहासाचा प्राचीन वारसा आहे, महाराष्ट्राच्या ज्ञात राजकीय इतिहासाच्या पाऊलखुणा सातवाहन काळ (इ.स.पूर्व २५०) पर्यंत जातात.तेव्हा पासुण ते अगदी शिवकाळ व पुढे म्हराठा साम्राज्याची इतिश्री होऊन भारत देश स्वातंत्र्य होईपर्यंत अनेक महाराष्ट्र तील पुरुषांनी शात्र धर्माची पराकाष्टा केली. व आपल्या कुळाचे घराण्याचे नाव इतिहासात सुवर्ण अक्षरांनी नोंदवले.त्यातीलच एक प्राचीन व गौरवशाली वारसा लाभलेले कुळ म्हणजे
काही दिवसांनी राजास व्यथा ज्वराची झाली, राजा पुण्यश्लोक कालज्ञान जाणे,विचार पाहता आयुष्याची मर्यादा झाली असे कळून जवळील कारकून व हुजरे लोक होते त्यामधे सभ्य भले लोक बोलावून आणले. मग त्यांस सांगितले की , “आपली आयुष्याची अवधी झाली आपण कैलासास श्रीचे दर्शनास जाणार. आपण तो प्रयाण करतो”. येणे प्रमाणे राजे बोलले. सर्वांचे कंठ दाटून नेत्रांपासून उदक